Praktische tips en informatie die u verder helpen als mantelzorger voor iemand met dementie. Hebt u een naaste met dementie? Dan is het belangrijk om hier op een goede manier mee om te gaan. Hoe kunt u het beste omgaan met dementie? Welke dingen kunt u beter niet doen? Dit zijn allemaal vragen die wellicht in u opkomen. U zult merken dat kleine aanpassingen in uw houding en benadering al een positief effect kunnen hebben op uw relatie met een naaste met dementie.
Dementie is een progressieve ziekte die kan worden opgedeeld in vier verschillende fases. De vorm van dementie bepaalt hoe een dementie begint en zich ontwikkelt. Daarnaast hangen de fases en symptomen ook samen met het karakter van de persoon en zijn of haar levensgeschiedenis. Zit uw naaste in de eerste fase van dementie? In de eerste fase van dementie ziet u de eerste kleine veranderingen in het gedrag, functioneren en in de persoonlijkheid. Naarmate dementie vordert zult u steeds meer aanpassingen moeten maken aan uw eigen gedrag.
Omgaan met dementie: 6 tips op een rijtje
Vertroetel je Ouders heeft enkele tips voor u op een rijtje gezet.
1. Uw benaderingswijze is belangrijk bij mensen met dementie
De manier waarop u iemand met dementie benadert is ontzettend belangrijk. Het meeste contact tussen mensen bestaat veelal uit praten en gesprekken voeren met elkaar. Mensen met dementie hebben hier juist steeds meer moeite mee en zullen anders reageren op bepaalde opmerkingen en situaties dan voorheen. Dit betekent dat uw contact met iemand met dementie steeds meer zal veranderen. Het is belangrijk om hier rekening mee te houden en uw eigen benaderingswijze hier op aan te passen. De omgeving bepaalt namelijk voor een groot gedeelte hoe iemand met dementie reageert.
Wanneer u normaal gesproken een gesprek voert met iemand, stelt u over en weer (ongemerkt) veel vragen. “Hoe gaat het met je?”, “Heb je een leuke dag gehad?”, “Wat vind je hiervan?”, “Hoe was het vorige week op de verjaardag van Piet?”. Vragen stellen aan iemand met dementie in de latere fasen van de ziekte, kunt u het beste vermijden. Vaak weten mensen met dementie het antwoord op de vragen die u stelt niet en dat kan ervoor zorgen dat ze het gevoel hebben dat ze falen. Stel, u vraagt of ze gister een leuke dag hebben gehad. Dan is de kans groot dat de persoon met dementie zich dit niet herinnert. Dit kan ervoor zorgen dat ze maar wat zeggen om van de vraag af te zijn of dat ze eerlijk aangeven geen idee te hebben. Hoe dan ook, de persoon met dementie kan hierdoor gefrustreerd, boos of verdrietig worden, omdat ze zelf ook doorhebben dat ze achteruit gaan.
Wilt u toch een vraag stellen, doe dit dan tijdens de gebeurtenis. Is uw naaste aan het eten? Dan kunt u vragen of het lekker is. Zorg dat u alleen korte gerichte vragen stelt. Zo voorkomt u dat uw naaste zich onzeker voelt en bang is om dingen fout te doen. Het is ontzettend belangrijk om uw naaste met dementie serieus te nemen en dus ook het gevoel te geven dat u hem of haar serieus neemt. Zo voorkomt u dat hij of zij het gevoel heeft dat hij of zij faalt en het niet goed doet. Geef uw naaste ook vaker dan voorheen het gevoel dat hij of zij ertoe doet en erbij hoort. Stel u er dus op in dat uw manier van communiceren met uw naaste met dementie wat aanpassingen vergt. Het brein van iemand met dementie werkt nu eenmaal anders dan dat van een gezond iemand.
Lichaamstaal en andere non-verbale communicatie wordt steeds belangrijker. Dit betekent dat ook uw mimiek erg belangrijk wordt. Probeer dus altijd vriendelijk te blijven kijken, zo voorkomt u dat de persoon met dementie het gevoel heeft dat ze iets verkeerds hebben gedaan (gevoel van falen). Het is belangrijk dat iemand met dementie zich voortdurend veilig en serieus genomen voelt. U zult merken dat het contact dan fijner zal zijn voor allebei. Probeer altijd door de ogen van degene met dementie te kijken. Doordat de cognitie verdwijnt wordt alles gevoel. Reageer op dat gevoel door te troosten, gerust te stellen, te bevestigen en focus minder op woorden.
Heeft uw naaste al een meer vergevorderde vorm van dementie? Dan wordt fysiek contact maken steeds belangrijker. Leg bijvoorbeeld uw hand op de arm van de ander voordat u gaat praten en maak duidelijk oogcontact met de ander.
2. Humor is belangrijk
Studies tonen aan dat lachen het immuunsysteem versterkt en het vrijkomen van plezier opwekkende neurochemische stoffen, zogenoemde geluksstofjes, in de hersenen stimuleert. Gebruik humor waar mogelijk, maar uiteraard niet ten koste van de persoon. Het voordeel van humor is ook dat het mensen met dementie de broodnodige mentale stimulans geeft. Humor helpt mensen met dementie om te gaan met hun angsten en hun gevoel van paranoia en onrust te verminderen. Dit is iets waar veel mensen met dementie mee worstelen.
Iemand met dementie verliest zijn of haar grip op de realiteit en kan hierdoor het gevoel hebben er niet meer bij te horen en overal buiten te staan. Als u samen kunt lachen, geeft dit een gevoel van gelijkwaardigheid. U lacht namelijk om dezelfde grap en dat geeft de persoon met dementie een gevoel van erbij horen en ertoe doen. Zorg dat de grap gemakkelijk te volgen is en niet te ingewikkeld. Doet uw naaste met dementie iets wat op uw lachspieren werkt? Kijk wat het effect op het gevoel van uw naaste is als u gaat lachen. Als uw naaste meelacht zegt dat niet alles. Probeer het echte gevoel te achterhalen (bijvoorbeeld schaamte). Leer hier vervolgens van.
3. Genegenheid en affectie tonen bij mensen met dementie
Ook deze tip heeft als doel om het gevoel van falen dat uw naaste kan ervaren te voorkomen. Reageer met genegenheid en stel uw naaste met dementie gerust wanneer dat nodig is. Mensen met dementie voelen zich vaak angstig en onzeker. Zegt de persoon met dementie iets wat niet juist is? Probeer diegene dan niet te overtuigen van hun ongelijk, dit zal alleen als resultaat hebben dat de persoon met dementie het gevoel heeft dat ze falen. Heeft uw naaste een foutje gemaakt of is hij of zij zijn of haar bril kwijt? Neem dan deze fout op u door na het vinden bijvoorbeeld te zeggen: “Oh, wat stom van mij. Ik heb de bril wel op een hele gekke plek neergelegd zeg, haha.”
Om het gevoel van falen te voorkomen is het belangrijk dat u uw naaste bevestiging geeft wanneer hij of zij dit nodig heeft. Geef hem of haar het gevoel dat hij of zij belangrijk voor u is en er toe doet. Uw naaste met dementie kan enorm veranderen, maar liefde is nog steeds ontzettend belangrijk voor hem of haar. Is uw naaste verdrietig of somber? Stel uw naaste dan gerust en toon genegenheid. Dit kan met woorden, maar ook door aanraking.
4. Blijf in beweging
Beweging is niet alleen gezond voor het lijf, maar ook voor de hersenen. Voldoende beweging draagt bij aan verbeterde slaap en vermindert stress. Wat voor dingen kunt u ondernemen met uw naaste met dementie? Denk hierbij aan de volgende activiteiten: huishoudelijke klusjes, koken en bakken, tuinieren of dansen. Stem de activiteit af op wat de persoon kan en leuk vindt. Doe mee om de activiteit nog leuker te maken en om uw naaste met dementie te stimuleren. Mensen met dementie krijgen minder interesse in dingen of tonen minder initiatief en kunnen moeite hebben om activiteiten op te starten. Maar als u het voortouw neemt dan is de kans groter dat ze meedoen. Voeg muziek toe aan oefeningen of activiteiten als dat helpt om de persoon te motiveren. Gaat u dansen? Draai dan de favoriete muziek van uw naaste!
5. Ieder mens is uniek
En ieder mens heeft zijn of haar eigen gewoonten, behoeften en passies en wil op zijn eigen, persoonlijke manier benaderd worden. Het kan steun geven om in contact te komen met andere mantelzorgers van mensen met dementie, maar vergeet niet dat iedereen anders is. Niet alleen zijn er vele vormen van dementie, ook zijn er verschillende fasen van dementie. In dit artikel leest u meer over de verschillende vormen en fases van dementie. Daarnaast kunt u in onze Vertroetel je Ouders podcast luisteren naar de verschillende persoonlijke verhalen van mantelzorgers die voor hun ouders op leeftijd hebben gezorgd of zorgen.
6. Schakel hulp in wanneer nodig
U bent niet de enige met iemand in uw omgeving met dementie. In Nederland hebben ruim 250.000 mensen dementie. De mantelzorg kan zwaar zijn of worden en dat kan veel invloed hebben op u als mantelzorger. Als u wilt dat uw moeder, vader of partner zo lang mogelijk thuis blijft wonen, dan is het belangrijk dat u niet bang bent om hulp in te schakelen wanneer dat nodig is. Dit zal niet alleen de kwaliteit van leven voor u, maar ook voor uw naaste verhogen.
Luister naar persoonlijke verhalen van mantelzorgers
De Vertroetel je Ouders podcast laat mantelzorgers, vaak zoons en dochters, aan het woord over hoe zij voor hun ouders op leeftijd gingen zorgen. Hoe was hun gezinssituatie vroeger, wanneer merkten zij dat hun ouder(s) achteruit gingen. Wat is het moment voor het meer overnemen van de regie. En wat is het moment waarop thuis wonen niet meer gaat. En wat dan? Deze verhalen dienen ter inspiratie voor zoons en dochters (en partners) voor als zij ook in deze situatie komen. Bevindt u zich al in deze situatie? Dan kunnen deze verhalen ook steun bieden.
Heeft u een naaste met de diagnose dementie?
U wilt uw partner of ouder ondersteunen in het zo lang mogelijk prettig thuis wonen. Na verloop van tijd zal de zorg zwaarder worden en wellicht kunt u wel wat hulp gebruiken. Wij bieden professionele hulp aan ter ondersteuning van mantelzorgers. Samen met u zorgen we dat uw ouder of partner betekenisvolle dagen beleeft.
Wij vinden het belangrijk dat uw vader, moeder of partner en onze begeleider goed bij elkaar passen. Daarom maken we de match heel zorgvuldig en altijd op basis van onder andere karakter, interesses, achtergrond en behoefte.
Vraag een kosteloos expertgesprek aan! Wilt u meer informatie over wat Vertroetel je Ouders voor u kan betekenen? Neem vrijblijvend contact met ons op.
Bronnen:
Laughter and humor as complementary and alternative medicines for dementia patients