Dementie is een verzamelnaam voor een groot aantal ziektes, er zijn namelijk meer dan 50 verschillende vormen van dementie. Dementie is het verlies van cognitief functioneren – denken, herinneren en redeneren – in die mate dat het iemand belemmert in zijn of haar dagelijks leven en tijdens activiteiten. Bij sommige mensen met dementie kan hun persoonlijkheid veranderen en kunnen ze moeite hebben met hun emoties beheersen.
Alle vormen van dementie zijn een chronische hersenaandoening. De ernst van dementie varieert van mild tot ernstig. Mild kan zijn dat iemands functioneren net begint te veranderen en het ernstigste stadium houdt in dat een persoon volledig afhankelijk is van anderen voor de basisactiviteiten in hun leven.
Verschillende vormen van dementie
De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. Andere bekende vormen van dementie zijn vasculaire dementie, frontotemporale dementie en Lewy Body dementie.
1. De ziekte van Alzheimer
Zo’n 60 tot 70% van de mensen met dementie heeft de ziekte van Alzheimer. Deze vorm van dementie wordt veroorzaakt doordat bepaalde eiwitten zich ophopen in de zenuwcellen. Verder kunnen ook bepaalde vezels zich in de cellen ophopen. Door deze ophoping wordt de onderlinge communicatie van zenuwcellen verstoort.
Symptomen ziekte van Alzheimer
De ziekte van Alzheimer start over het algemeen met geheugenproblemen. Het wordt steeds moeilijker om nieuwe informatie te onthouden. Dit komt doordat de ziekte meestal begint in de hippocampus. Dit hersengedeelte speelt een belangrijke rol bij de opslag van informatie in het geheugen. Andere symptomen van de ziekte van Alzheimer zijn:
- Nieuwe informatie onthouden lukt niet goed meer
- Informatie en herinneringen van langer geleden worden vergeten
- Oriëntatieproblemen in tijd, in plaats en in persoon
- Dagelijkse handelingen zoals wassen en aankleden lukken niet (goed) meer
- Moeite hebben met weten waar hij of zij is of weten welke dag, maand of jaar het is
- Afasie: problemen met taal gebruiken en begrijpen
- Iemand kan zich anders gaan gedragen; onrustig, agressief of verdrietig worden. Zijn of haar stemming kan snel omslaan
2. Vasculaire dementie
Vasculaire dementie is een veel voorkomende vorm van dementie die wordt veroorzaakt door een verminderde bloedtoevoer naar de hersenen. Onze hersenen hebben veel zuurstof en voedingsstoffen nodig om hun werk goed te kunnen doen. Onvoldoende bloeddoorstroming kan cellen overal in het lichaam beschadigen en uiteindelijk doden, maar de hersenen zijn bijzonder kwetsbaar. Het is moeilijk te zeggen welke problemen zich eerst zullen voordoen. Dit is namelijk afhankelijk van welk hersengebied is aangetast.
Symptomen vasculaire dementie
Vasculaire dementie kan plotseling beginnen of na verloop van tijd langzaam beginnen. Dit is geheel afhankelijk van welke delen van de hersenen beschadigd zijn. Dit zijn enkele symptomen van vasculaire dementie.
- Traagheid van denken
- Moeite met plannen maken en begrijpen
- Moeite met lopen en evenwicht bewaren
- Concentratiestoornissen
- Veranderingen van iemands stemming, persoonlijkheid of gedrag
- Zich gedesoriënteerd en verward voelen
- Symptomen van de ziekte van Alzheimer, zoals problemen met het geheugen en de taal (veel mensen met vasculaire dementie hebben ook de ziekte van Alzheimer)
3. Frontotemporale dementie
Frontotemporale dementie (FTD) is een vorm van dementie die vaak voorkomt op jongere leeftijd (tussen het 40e en 60e levensjaar). Deze vorm van dementie wordt veroorzaakt door een progressief verlies van zenuwcellen in de frontale kwabben (de gebieden achter het voorhoofd) of de temporale kwabben (de gebieden achter de oren) van de hersenen. Er zijn drie verschillende varianten van FTD. De eerste symptomen die opvallen zijn veranderingen in het gedrag van iemand, problemen met taal en spraak of problemen met de motoriek.
Symptomen frontotemporale dementie
De frontaal- en temporaalkwabben spelen beide een belangrijke rol bij het reguleren van gedrag. Gedragsverandering is daardoor het belangrijkste kenmerk van frontotemporale dementie. Denk hierbij aan impulsiviteit, dwangmatigheid, ontremd gedrag en ongevoeligheid.
- Grenzeloos gedrag, geen rekening houden met anderen
- Iemand krijgt steeds meer moeite met spreken en de woordenschat wordt kleiner
- Iemand zorgt steeds slechter voor zichzelf (zelfverwaarlozing)
- Onrust en rusteloosheid
- Slikproblemen
4. Lewis Body dementie
Lewy body dementie (LBD) is een ziekte die gepaard gaat met abnormale afzettingen van een eiwit genaamd alfa-synucleïne in de hersenen. Deze afzettingen, de zogeheten Lewy bodies, beïnvloeden de chemische stoffen in de hersenen, waarvan de veranderingen op hun beurt kunnen leiden tot problemen met denken, bewegen, gedrag en stemming.
Wanneer iemand Lewy body dementie heeft kunt u dit herkennen aan schommelingen in iemands geestelijke achteruitgang. Vaak gaat Lewy body dementie gepaard met verschijnselen van de ziekte van Parkinson. Denk hierbij aan tremoren (beven van lichaamsdelen), langzaam bewegen, een afwijkende manier van lopen en stijfheid.
Symptomen Lewis Body dementie
Lewy body dementie lijkt op alzheimer en parkinson en daarnaast is LBD nog niet zo heel lang bekend. Het verloop van de ziekte is minder duidelijk te omschrijven, maar symptomen van Lewy body dementie zijn:
- Veranderingen in denken en redeneren
- Verwarring en alertheid die aanzienlijk verschilt van het ene moment van de dag tot het andere of van de ene dag tot de andere.
- Slaapstoornissen
- Traagheid, slecht evenwichtigheid en andere Parkinson bewegingssymptomen
- Visuele hallucinaties
- Wanen
- Problemen met het interpreteren van visuele informatie.
- Geheugenverlies dat aanzienlijk kan zijn, maar minder opvallend dan bij bijvoorbeeld Alzheimer
De fasen van dementie
Dementie is een progressieve ziekte die kan worden opgedeeld in vier verschillende fases. De vorm van dementie bepaalt hoe een dementie begint en zich ontwikkelt. Daarnaast hangen de fases en symptomen ook samen met het karakter van de persoon en zijn of haar levensgeschiedenis.
Dementie wordt opgedeeld in 4 fases, welke we kort nader toelichten. Vertroetel je Ouders biedt persoonlijke individuele begeleiding aan voor mensen met dementie.
Fase 1: Voorstadium
De eerste fase duurt ongeveer 2 tot 3 jaar. In deze fase kunt u het gevoel hebben dat er iets aan de hand is met iemand, maar u kunt uw vinger er niet op leggen. Iemand in dit stadium van dementie vergeet soms dagelijkse dingen, zoals tanden poetsen of het vuilnis buiten zetten. Hij of zij vergeet namen of bepaalde worden en het lukt hen steeds minder goed om dingen te plannen.
Fase 2: Beginfase
Deze fase duurt ongeveer 2 jaar. Een persoon met dementie in deze fase heeft veel moeite met het organiseren en plannen van dingen. Hun geheugen gaat verder achteruit en gedrag en karakter kunnen veranderen. Daarnaast kunt u merken dat iemands vermogen tot het beoordelen of inschatten van een situatie afneemt.
Fase 3: Middenfase
In deze fase beïnvloedt dementie het dagelijks leven meer en meer. De middenfase duurt ongeveer 4 jaar. Dagelijkse handelingen zoals eten, wassen en aankleden worden vergeten door iemand met dementie. Het kortetermijngeheugen werkt steeds minder goed. Tijdens de middenfase is het lastig voor iemand om te onthouden wat hij of zij die dag gedaan of gezegd heeft, hierdoor kan iemand in herhaling vallen.
Fase 4: Late fase
De hersenen zijn dusdanig beschadigd dat zelfstandig functioneren niet meer mogelijk is. In deze fase van dementie heeft iemand continue verzorging nodig. Het geheugen en ook het spraakvermogen gaan hard achteruit. De late fase duurt ongeveer zes tot negen jaar. Vaak kan iemand in deze fase zich niet goed meer uiten. Hij of zij reageert vaak wel nog op genegenheid en ook kunnen zij nog genieten van bijvoorbeeld muziek.
Bent u op zoek naar individuele begeleiding voor uw ouder(s) of partner met dementie?
Vertroetel je Ouders biedt begeleiding op maat voor alle vier de fases van dementie. Maakt u zich zorgen over uw zelfstandig wonende, maar steeds meer zorgbehoevende ouder(s)? Wacht niet langer en neem contact met ons op. In een kosteloos telefonisch expertgesprek (ca. 1 uur) brengen we uw situatie in kaart en adviseren we u over de aanpak: organisatorisch, praktisch en financieel. Ook vertellen we welke rol wij voor onszelf zien weggelegd.